Ca dao Việt Nam có câu:

“Lời nói chẳng mất tiền mua

Lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau”

Từ nhỏ, trong gia đình, ông bà cha mẹ đã luôn dạy con cháu lời ăn tiếng nói sao cho trong sáng, ngoan ngoãn “trên kính dưới nhường”, “đi thưa về chào”. Một người được nhận xét là có gia giáo hay không cũng ở lời ăn tiếng nói.

Ngày nay, dù xã hội đã phát triển hiện đại hơn, nhưng giao tiếp hàng ngày vẫn giữ vai trò quan trọng, chủ đạo trong cuộc sống. Giao tiếp phát triển thành nét văn hóa ứng xử đặc trưng của người Việt Nam, lời nói cân nhắc lựa chọn “uốn lưỡi 7 lần”, tránh kiểu hành xử khiếm nhã, thô tục, “vọng ngôn” khiến người nghe ức chế.

Ứng xử trong giao tiếp có văn hóa, có đạo đức là cơ sở để xây dựng mối quan hệ tốt đẹp trong gia đình, cơ quan, bạn bè. Đối với hoạt động kinh doanh, văn hóa giao tiếp của người Việt khéo léo, nhã nhặn trong các trường hợp đàm phán, thương lượng.

Người Việt Nam coi trọng tình nghĩa, vì vậy trong giao tiếp con người luôn đề cao vai trò của việc sử dụng ngôn ngữ để đảm bảo cho sự đoàn kết nhất trí, cho cuộc sống vui vẻ hài hoà. Ông cha ta luôn dạy con cháu: “Ăn phải nhai, nói phải nghĩ”.

Nét đẹp trong văn hóa ứng xử của người Việt chính là tính cộng đồng, tính dân tộc. Văn hóa ko chỉ đi sâu vào tâm thức bằng lời nói, nó được truyền từ đời này sang đời khách qua nhiều thế hệ, bằng cách cô đọng và đúc kết trong ca dao, tục ngữ. Từ đó, ứng xử không chỉ là nghệ thuật, đó còn là triết lý sống của một cộng đồng, một đất nước, và mặc nhiên trở thành quan niệm sống của cả dân tộc.

Văn hoá ứng xử cũng như cách ứng xử có văn hoá được hình thành từ rất sớm và ngày càng phong phú. Nó bao gồm hàng loạt hệ thống: Ứng xử trong gia đình, trong họ mạc làng xã, giữa các dòng họ, giữa các thành viên trong cộng đồng, giữa tình yêu đôi lứa…

Đạo lý của nhân dân ta trong giao tiếp ứng xử là:

Tôn kính ông bà

Chí hiếu cha mẹ

Ân tình phu thê

Thuận hòa trên dưới

Tình nghĩa bạn bè